Hristiyan dünyasının en önemli bayramlarından biri de Noel’dir. Siyasetten ekonomiye her alanda Hristiyan dünyasında ciddi yansımaları mevcuttur. Noel öncesinde birçok Hristiyan eskiden oruç tutarak arınma yoluna giderlerdi. 24 Aralık‘ta (Ortodokslarda bu tarih 6 Ocak’tır) Hz. İsa’nın doğduğuna inanılmakta ve doğum günü kutlanmaktadır. Noel’in en bilinen sembolü Noel ağacıdır. Her ne kadar farklı ülke ve mezheplerde değişik semboller ortaya çıksa da, Noel ağacı ortak sembol olarak kendini kabul ettirmiştir.
Noel ağacına güney Almanya’da Christbaum yani Hristiyan ağacı da denmektedir. Sadece Almanya’da yaklaşık 22 milyon Noel ağacı evleri süslemektedir. Tam bir ağaç katliamı demek yanlış olmasa gerek. Yine de Hristiyanlar bunu kendi dinlerinin gereği olarak yaptıkları için bizim saygı duymamız gerekir. Sorun Müslüman Protestanlarda…
Bu kadar yaygın olarak kullanılan Noel ağacının İslam dünyasında da yeni yıl kutlamaları bağlamında günden güne yaygınlaştığı görülmektedir. Noel ağacının tarihsel geçmişi ve anlamı üzerinde durduktan sonra günümüz İslam dünyası uygulamaları üzerinde biraz durmakta fayda olsa gerek.
Ağaç süsleme inancının kökenleri Hristiyanlık öncesine dayanmaktadır. Bu geleneği Mısır’da İbranilerde, Antik Yunan’da, Antik Roma’da, İskandinav ülkelerinde ve Çin’de de görmek mümkündür. Pagan inancında (tek tanrılı dinler öncesinde) yıldönümlerinde ağaç süslemeleri yapılırdı. Pagan inancında yaprağını dökmemesi dolayısıyla çam ağacı sonsuzluğu sembolize etmekteydi.
Defne ağacı Eski Yunan’da güneş tanrısı olan Apollon’un sembolüydü. Antik Roma döneminde kış gündönümlerinde defne yaprakları ile yapılmış olan çelenkler evlerde kullanılmaktaydı. Hristiyanlık ile Paganlık süreç içerisinde bir senteze gitti. Başka bir ifadeyle paganlık, Hristiyanlığa Ortaçağ’ın sonlarında karışmış oldu.
Noel ağacı geleneğinin başlangıcı bugünden çok farklıdır. Noel ağacının kökeni “Barbara Dalları” geleneğine kadar geri gitmektedir. 8 Aralık’ta yani kutsal Barbara gününde Hristiyanlar elma ve kiraz dallarından kesiyor ve kendi sıcak evlerinde erkenden açmasını sağlıyorlardı. Zamanla gelenek değişime uğramıştır. Önceleri küçük ağaçlar sonraları ise büyük ağaçlar bu dalların yerini almaya başlamış.
İlk Noel ağacının hangi tarihe rastladığı ile ilgili farklı bilgiler mevcuttur. 15. yüzyılın başlarında Almanya’da görüldüğü bilinmektedir. 16. yüzyıla gelindiğinde Noel ağacı ticareti yapılmaktaydı. Bremen’de esnaf localarında Noel döneminde (1570’lerde) elma, hurma ve kuru yemişlerle süslenmiş Noel ağaçları bulunuyordu ve çocuklar bu meyveleri yiyorlardı.
Noel ağacının Hristiyan dünyasında etkili olması Martin Luther ve diğer reformistlerin ortaya çıkmasıyla oldu. Reformistler Noel ağacını Protestanların Noel sembolü ilan ettiler.
Protestanlığın ortaya çıkması sonrasında önceleri sadece Protestanların evlerinde Noel ağaçları mumlarla süslenirken, 19 yüzyılda Napolyon’a karşı verilen özgürlük mücadelesi yıllarında daha geniş kesimlere etki etmiştir. O dönemde hemen her orta sınıf ailenin oturma odalarını süslemeye başladı. Işıklı Noel ağaçları aynı zamanda Hristiyanlıktaki özgür karar vermeyi sembolize etmekteydi. Zamanla Almanya’da Noel ağaçları Hristiyanlık inancının bir sembolü haline dönüştü.
Noel ağacının taşıdığı sembolik anlamları da ortaya koymakta fayda vardır. Anlamını bilmediğimiz eylemlerimiz bizi sorumsuz kılmaz. Hindistan’da ineğe tapıyorlar diye bizim de ineğe tapmamız gerekmiyor.
Hristiyanlıkta Hz. Adem ve Hz. Havva’nın bilgelik ağacından koparmış oldukları ilk günahı temsil ettiğinden dolayı Orta Çağda, Noel ağacının dallarına elmalar asılırdı. Elma aynı zamanda Hz. İsa’nın insanlığın ilk günahtan kurtulması için kendisini feda etmesini de sembolize etmektedir. Noel ağacına asılan altın ve gümüş renkli simler Hıristiyanlıktaki üçlü teslis inancında yer alan Kutsal Ruh’un ışığını sembolize etmektedir. Noel süslemelerinde tercih edilen yeşil ve kırmızı renkler de dinsel anlamlar barındırmaktadır. Burada kullanılan kırmızı ile, Hz. İsa’nın insanlığı kurtarmak için kendini feda etmesi sonucunda akan kanını ifade etmektedir. Yeşil renk ise yaşamı, sadakati, umudu, kışın geçiciliğini vurgulanıyor. İlk başlarda Protestanlığın sembolü olarak kullanılan mumların yerini zamanla renkli elektrikli ışıklandırmalar aldı.
Hristiyan dünyasında Noel’in ve ağacının bu kadar yaygın olmasını saygıyla karşılıyorum. Lakin sözüm ona cahil Müslümanlara ne oluyor? Çarşı-Pazar Noel süslemeleri ile dolu. Şehir merkezlerinde gezerken kendimi bir Hristiyan ülkesinde hissediyorum. Nasıl bir cehalettir bu? Sadece çarşı-Pazar da değil, televizyon kanalları Noel süslemeleri ve kutlamaları ile dolu. Siz yeni yıl kutlaması yapıyoruz deseniz de uygulamada gerçek değişmiyor. Her taraf Noel baba ve Noel ağacı dolu. Devlet televizyonunda bile dizilerde Noel güzellemesi yapılabiliyor. Daha da ötesi… Sözde İslami televizyon kanallarındaki coşku muhteşem. Daha düne kadar eleştirdiğimiz her şey yüceltiliyor. Laik sistemin zorba uygulamaları bile Müslümanları bu kadar değerlerinden uzaklaştıramamıştı.
İzmit Belediyesi’ne de bir sözüm var. Belsa Plaza’nın önüne (Belediye önü) konulan Noel ağaçlı yeni yıl maskaralığı da ne oluyor. Kurban ve Ramazan bayramında göstermediğiniz duyarlılığı Noel için gösteriyorsunuz.
Sevgili dostlar yeni yıla gireceğiz diye bu kadar çılgınlığa ne gerek var? Rakamlar değişiyor ama hayat aynen devam ediyor. Bir gece dolu dolu içip sarhoş olmak ve her şeyi unutmak geleceğimizi daha aydınlık yapmıyor. Bir de şu söylemi anlamakta zorlanıyorum. Efendim neymiş… Yeni yıla nasıl girersek bütün yıl öyle geçecekmiş. Yani yeni yıla sarhoş giren, bütün yılını sarhoş mu geçirecek?
Hristiyanlığın bayramları ile bu denli içli dışlı olmak çok sıkıntılı. Gavur gibi yaşayıp, Müslüman gibi defin işlemi görme isteğimiz de ne oluyor? Hayattayken Noel babayla coşanların, ölüm sonrasında İmam efendi tarafından hizmet görme isteğini de anlamıyorum. Pamuğu da Noel babaya verelim olsun bitsin.
