Din’lerin medeniyetlerin kavramlara, değerlere, ilkelere yükledikleri bakış açılarında ki farkı anlamanın en basit yöntemlerinden biride değerlerin o Din ya da medeniyetlerde ki sembolik ifade şekilleridir. Bu anlamda yazıyı uzatmadan birkaç örnekle bunu örneklendirip sonlandıralım.
Adalet; İslam toplumlarında medeniyetinde Adaleti Kılıç temsil eder. Çünkü kılıç keskindir. Adalette keskin olmak zorundadır. Bu anlamda İslam da ki adaleti kılıç temsil eder ve hak batıl arasında kılıç kadar ince bir çizgi vardır. Kılıç adalettir, hak ve batılı birbirinden kesip atar.
Bu durum batı toplumlarında kendini terazi ile gösterir. Eşitlik vurgusu ile kendini yüzeye çıkarır. Lakin hak tektir keskindir. İki hak olmaz. Terazinin bir tarafı hak olsa bile diğer tarafı batıl ile eşitlenebilir. Batının pozitivist laik aklı kendi dengeleri üzerinden adaleti tahsise yönelir. Bu da yeri geldiğinde hakkı da batılı da eşitler dengeler.
Din: İslam dinini toplumsal simgelemelerde hilal temsil eder. Çoğunluk bölüm karanlıkta kalsa da aydınlık bölüm her zaman geceyi aydınlatır. İslam kendini sembolik olarak gökten semavi sembollerle asli aydınlığın huzurun kendisinde olduğunu böyle ifade eder.
Batı ise hadiseler üzerinden acı ve keder üzerinden çarmıh ile dinini sembolik olarak temsil ettirir. Orada insan tanrı olmuş gökyüzüne yükselmiştir. İslam da kul ise yaratıcı tarafından gökyüzünden yere indirilmiştir.
Bu örnekleri çokça uzatabiliriz. Sembolik olarak bile bu denli farkların olduğu yerde sosyolojik, psikolojik, siyasi farkların ne boyutta olacağını varın siz düşünün. Medeni tasavvur oluşturmada batıyı ilerlemeci doğuyu gerici gören her mantalite tersi dönmüş bir mantıktır. Bu aşamada Yakın Sosyoloji tarihinde kendime iki büyük rehber olarak aldığım Sosyologun konu ile alakalı birer veciz sözü ile yazımızı sonlandıralım.
“Murdar bir halden muhteşem bir maziye kanatlanmak gericilik ise, her namuslu insan gericidir”
Cemil MERİÇ
“ Doğu neresi midir? Batının bombaları nereye düşüyorsa orası doğudur.”
Ali ŞERİATİ
