“Dünya Kültür Mirası” olan Diyarbakır Surları başlatılan restorasyon çalışmasıyla eski ihtişamına kavuşacak.
Merkez Sur ilçesinde bulunan Diyarbakır Surları, UNESCO tarafından 2015 yılında “İnsanlık tarihinde önemli bir aşamayı veya aşamaları gösteren bir yapı türü, mimari veya teknolojik grup veya peyzaj için istisnai bir örnek” olması nedeniyle dünya kültür mirası olarak tescillendi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Kalkınma Bakanlığından sağlanan ödeneklerle 2019’da burçların rölöve, restitüsyon ve restorasyon, statik proje ve raporları tamamlanarak Bilim Komisyonu ve Koruma Kurulundan onay aldı.
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesince yapılan ihaleyle ilk etapta en görkemli, en nitelikli anıtsal, büyük burçları olan ve kentin simgelerinden olan dış cidarında kitabe, hayvan motifleri, kesme taş silmesi ve mukarnas bulunan Ben-u Sen, Yedikardeş, Selçuklu ve Nur burçlarının restorasyon çalışmaları 10 Ağustos’ta başlatıldı.
Kültür ve Turizm Bakanlığının oluşturduğu Bilim Komisyonu ve alanında uzman kişilerden oluşturulan danışma kuruluyla yapılacak her işlem titizlikle kontrol edilecek.
Kültür Bakanlığı, Diyarbakır Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü, Diyarbakır Valiliği ve Diyarbakır Büyükşehir Belediyesinin birlikte koordinasyon içerisinde yürüttüğü restorasyonda, yapısal hasarların giderilmesine yönelik yapısal güçlendirme, konservasyon ve mimari gerekliliklere göre tamamlamaları içeren minimum müdahale ilkesine uyarak onarım yapılacak.
– Bilimsel veriler ışığında surların yapısına uygun özgün malzemeler kullanılacak
Diyarbakır Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğünce burçlardan alınan taş, tuğla ve harç numunelerinin analizi yapıldı. Burçların ana bağlayıcı harcını tespit etmek üzere laboratuvarlarda yapılan analizlere göre harç oranları belirlendi.
Restorasyonda, bazalt taş, tuğla ve özgün harç kullanılarak tamamlamalar yapılacak. Bilimsel veriler ışığında surların yapısına uygun özgün malzemeler kullanılacak.
Çalışmalar kapsamında, Surların yüksek hassasiyette ve hatasız şekilde tespiti ve belgelenebilmesi için yüksek çözünürlüklü fotoğraf makineleri ve lazer tarayıcı cihazlar kullanıldı. Elde edilen 3 boyutlu nokta bulutu üzerinden alınan verilerle belgelenme çalışmaları gerçekleştirildi.
Bu çalışma ışığında burç ve sur duvarlarındaki Surların genel fiziksel durumu, mimari ve mekansal özellikleri, işlev potansiyeli, kent ve yakın çevreyle ilişkiye yönelik tespitler sonucunda analitik tespit paftalar oluşturuldu.
Yedikardeş, Ben-u Sen ve Nur burçlarında ilk etapta içlerinde, teras ve seğirdim bölümlerinde biriken topraktan temizlenerek zemine ulaşılacak.
Burç zemine düşen surlara ait taşların tespit edilmesinin ardından düştüğü yere monte edilerek orijinallik korunması sağlanacak.
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi, Nur Burcu ile Yedikardeş Burcu’nun dış çeperinde bulunan ve Sur Koruma bandı içerisinde kalan çoğu tapusuz, gecekondu niteliğindeki 41 yapıyı kamulaştırdı.
Restorasyonla çalışmalarıyla birlikte sura bitişik yapıların yıkılması dış cidarında görkemli kitabe, hayvan motifleri, kesme taş silmesi ve mukarnas bulunan Ben-u Sen, Yedikardeş, Selçuklu ve Nur burçlarının güzelliği ortaya çıkarılacak.
Diyarbakır Kültür Turizm ve Musiki Derneği (DİKTUM-DER) Başkanı Kenan Aksu, Diyarbakır Surlarının dünyada eşi benzeri olmayan bir eser olduğunu söyledi.
Surların onarılmasının ardından korumasınında önemli olduğunu dikkati çeken Aksu, kentin turizm potansiyelinin yüksek olduğunu belirtti.
Aksu, restorasyon çalışmalarıyla ilgili şunları dile getirdi:
“Çok sevindim. Bir Diyarbakırlı olarak sayın valime teşekkür ediyorum. Diyarbakır’ın etrafını tamamıyla çeviren bu kadar büyük bir eser var. Beş bin seneye dayanan geçmişiyle dimdik ayakta. Teşekkür ediyoruz. Bu çalışmalar bizi çok duygulandırıyor.”
TÜRSAB Diyarbakır Bölgesel Yürütme Kurulu üyesi Aziz Yatkın ise restorasyonun geç kalınmasına rağmen takdire şayan olduğunu ifade etti.
Yatkın, “Emeği geçen sayın valimize ve diğer bütün bürokratlara teşekkür ediyoruz. Diyarbakır Surları başlı başına bir kültürdür, bir değerdir. Dünyada örneği olmayan bir eserdir. Diyarbakır’ın hem tanıtımına hem de turizmine büyük bir katkı sağlayacaktır.” diye konuştu.
